Het nieuw gebouwde centraal laboratorium van Dicoon in Elst (foto: Beeldmaat).

“Vanaf de eerste gesprekken stond het behoud en het versterken van de regionale functie voorop. De optie van overname door een marktpartij, wat we de afgelopen jaren bij verschillende collegalabs hebben gezien, is nooit overwogen. Juist omdat we de regionale samenwerking zo belangrijk vinden. Uit het verbinden van de ketens van de eerste, tweede en derde lijn is nog zoveel meerwaarde te halen, maar dan moet je wel de regie hebben. Als een aanvrager in de eerste of tweede lijn iets georganiseerd wil hebben of je hebt een bepaalde wens voor diagnostiek, moet je daar zelfstandig afspraken over kunnen maken. En niet vanuit een soort package-deal met een investeerder, die naar de toekomst toe misschien niet helemaal matcht met je eigen plannen en wensen”, vertelt Irna Zwiers, sinds een kleine twee jaar een van de drijvende krachten achter het opbouwen en inrichten van Dicoon; eerst als programmamanager en sinds augustus vorig jaar als directeur Diagnostiek.

Bij regionale samenwerking gaat het ook om dichtbij zijn. Huisartsen vinden het volgens Irna fijn om de verbinding te zoeken met de laboratoria die zijn gekoppeld aan de ziekenhuizen, alleen al voor data-uitwisseling. “Ze hebben behoefte aan een punt waar ze met hun vragen over diagnostiek terecht kunnen. Zo’n ‘one single point of entry’ kunnen we hier realiseren. We kunnen hierbij een meer pro-actieve, dienstverlenende rol op ons nemen. Dat we in het geval van een griepgolf naar de huisartsen terugkoppelen om welke griepvariant het gaat. Door dicht op onze doelgroepen te zitten, kunnen we dit traject samen met hen doorontwikkelen”, aldus Irna.

De organisatie, zoals die momenteel wordt vormgegeven, is er op geënt dat de bulk van de analyses plaatsvindt in het speciaal daarvoor gebouwde centrale laboratorium in Elst, en alleen de citodiagnostiek in de ziekenhuizen. Die bulk bestaat grotendeels uit de niet-cito bulkroutine, zoals de complete medische microbiologie en medische immunologie, alsmede de klinisch chemische bepalingen voor wat betreft de poli- en huisartsenaanvragen. Daarnaast wordt alle bijzondere diagnostiek in Elst gecentraliseerd: speciale bepalingen, zoals HPLC, waarvan de resultaten niet binnen een half uur gerapporteerd hoeven te worden.

Naast een efficiënter gebruik van de veelal kostbare apparatuur, is een misschien nog wel belangrijkere reden voor deze centralisatie dat je optimaal de – nu nog over drie locaties versnipperde – kennis en vaardigheden van analisten kunt inzetten. “Door de monsterstromen van de drie ziekenhuizen op één locatie samen te brengen, krijg je als analist interessanter werk, omdat je een meer gedifferentieerd monsteraanbod langs ziet komen. Je vergroot je expertise, niet in de laatste plaats omdat je in je team nauw in contact staat met andere specialisten. Waar je bijvoorbeeld in Nijmegen misschien de enige HPLC-specialist was, werk je nu in Elst dagelijks samen met HPLC-specialisten uit Arnhem en Ede”, aldus Irna.

Vanwege de citodiagnostiek zal in eerste instantie de bestaande decentrale labinfrastructuur nog voor een flink deel behouden blijven. De bestaande apparatuur, veelal dubbel uitgevoerd per locatie omdat de complete productie daar nog overheen gaat, zal in de loop der tijd worden uitgefaseerd. “Leveranciers blijven innoveren, onder andere met kleinere apparatuur, die meer past bij cito­diagnostiek. Op een gegeven moment zullen alle drie de locaties zijn uitgerust met soortgelijke apparatuur. Dan kan je ook onderling als backup voor de ander fungeren en sta je er als ziekenhuis niet meer in je eentje voor bij het inperken van de risico’s van het uitvallen van apparatuur.”

De door Veolia geleverde Medica waterzuiveringssystemen voorzien via een in het plafond en de zuilen verwerkte ringleiding de immunochemische analyzer van Type 1 zuiver water. Dit jaar zullen daar ook klinisch-chemische analyzers op worden aangesloten.

Het samenbrengen van mensen uit verschillende organisaties heeft alle aandacht van het management. “Je zou kunnen denken dat er vanwege de gelijksoortige werkzaamheden weinig verschillen zijn tussen bijvoorbeeld klinische chemie in Ede en klinische chemie in Arnhem. Maar dan vergis je je. Elk ziekenhuis heeft zijn eigen signatuur. Ook al heb je wat betreft missie en visie gelijksoortige teksten, de interpretatie en uitwerking is per organisatie anders. Dat brengt het wezen van je organisatie met zich mee. Omdat we in het geval van Dicoon te maken hebben met drie ziekenhuizen, met ieder haar eigen cultuur, hebben we de focus gelegd op het goed interacteren binnen en tussen de vakdisciplines. Er zijn namelijk tal van multidisciplinaire vraagstukken waarvoor je alle vier de disciplines nodig hebt om de strategie te bepalen en daarbij behorende processen tot uitvoering te brengen. Dat is voor de betrokkenen best wel spannend: het zal net even iets anders zijn dan je gewend bent. Je gaat het avontuur in vanuit je eigen autonomie, maar je trekt daarin op met collega’s met verschillende achtergronden.”

Irna ziet dat de medewerkers – op ieder niveau – groeien in dat proces. “Belangrijk is dat je met elkaar in gesprek blijft. Ik kan makkelijk een aanname doen dat jij er op een bepaalde manier in zit, maar als ik dat niet expliciet maak, dan blijft ieder voor zich er het zijne van denken en komen we niet waar we heen willen. Daarbij is het belangrijk dat je vanuit je inhoudelijke respect naar elkaar acteert. Dat merken we, want op het moment dat het gaat om de inhoud, dan spat het er gewoon vanaf. Dat geeft energie, en zo gaat het vliegwiel draaien. Medewerkers gaan zich meer vanuit een intrinsieke

motivatie organiseren om dingen samen te doen. Ze denken meer vanuit Dicoon.”